Με την ευκαιρία που προσφέρει η Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους στις 26 Ιουνίου, κάναμε μια μικρή έρευνα στο Διαδίκτυο για το πώς μπορούν οι γονείς να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν αυτό το μεγάλο πρόβλημα στη ζωή των εφήβων. Κατ’ αρχάς, παρουσιάζουμε απόσπασμα από σελίδα του Κέντρου Πρόληψης της Εξάρτησης από τα ναρκωτικά και Προαγωγής της Υγείας σε συνεργασία με τον Ο.ΚΑ.ΝΑ. με το όνομα ‘Πυξίδα’ που περιέχει απαντήσεις σε συνήθεις απορίες γονέων:
-Τα παιδιά επηρεάζονται πολύ από τους φίλους τους στην εφηβεία. Μπορεί να δοκιμάσουν κάποια ουσία, μόνο και μόνο για να αρέσουν στην παρέα. Φοβάμαι πως η δική μου επιρροή ως γονιός είναι ελάχιστη…
Είναι αλήθεια ότι οι συνομήλικοι είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για τους εφήβους, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι οι γονείς εξαφανίζονται ξαφνικά από τη ζωή των παιδιών τους, όταν αυτά μπαίνουν στην εφηβεία.
Ας μην ξεχνούμε ότι οι φιλίες με τους συνομηλίκους αλλάζουν πολύ συχνά, σε αντίθεση με τις γονεϊκές φιγούρες που σαφώς είναι σταθερές παρουσίες στη ζωή ενός παιδιού. Εμπειρικές μελέτες εξάλλου έδειξαν ότι όταν σε μια οικογένεια υπάρχει στενή, συναισθηματική σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών, τότε το πιο πιθανό είναι τα παιδιά να επιλέξουν παρέες, που οι αξίες τους δε διαφοροποιούνται σημαντικά από τις αξίες της οικογένειάς τους.
Ας μην ανησυχούμε λοιπόν τόσο πολύ για τις παρέες των παιδιών…ας φροντίσουμε περισσότερο για την επαφή που εμείς, ως γονείς, έχουμε μαζί τους, ώστε και οι αξίες που πρεσβεύουμε να παραμείνουν σημαντικές γι’ αυτά.
– Πιστεύω ότι θα έπρεπε να συζητήσω με τα παιδιά μου για τα ναρκωτικά, αλλά δεν ξέρω τον τρόπο…
Φαίνεται ότι είναι καλό να μιλάμε με τα παιδιά ελεύθερα για τα ναρκωτικά, όπως μιλάμε και για άλλα ζητήματα. Ίσως να μη γνωρίζουμε τα πάντα για την εξάρτηση, γιατί δεν είμαστε ειδικοί. Είναι σημαντικό όμως να φροντίσουμε για την έγκυρη ενημέρωσή μας, να μάθουμε δηλαδή τι είναι τα ναρκωτικά και ποιους κινδύνους εγκυμονούν, ώστε να μπορούμε στη συνέχεια να κουβεντιάσουμε και με τα παιδιά μας.
Ας προσπαθήσουμε να αποφύγουμε το κήρυγμα…συνήθως δε φέρνει αποτελέσματα. Το ότι «τα ναρκωτικά είναι κακό πράγμα και δεν πρέπει να τα χρησιμοποιούμε» το ακούμε συνέχεια όλοι, μικροί και μεγάλοι. Θα γίνουμε σίγουρα πιο αποτελεσματικοί αν έχουμε ξεκάθαρες απόψεις για τη χρήση ουσιών, βασισμένες σε αξιόπιστες πηγές, και αν είμαστε πρόθυμοι να ακούσουμε τις αγωνίες και τις επιθυμίες των παιδιών μας.
Οι ίδιοι οι έφηβοι που συμμετέχουν σε προγράμματα πρόληψης δηλώνουν ότι συζητούσαν πολύ πιο άνετα για θέματα σχετικά με τη χρήση ουσιών με τους γονείς τους, όταν αυτοί είχαν λάβει μέρος σε αντίστοιχα προγράμματα!
– Ποια είναι τα συμπτώματα που θα με κάνουν να καταλάβω ότι το παιδί μου έχει αρχίσει να παίρνει ναρκωτικά;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκύπτει όταν οι γονείς θέτουν αυτό το ερώτημα, είναι ότι τα περισσότερα “συμπτώματα” μπορεί να είναι αναμενόμενες αντιδράσεις κατά την εφηβεία των παιδιών.
Ως γονείς γνωρίζουμε τα παιδιά μας και συνήθως μπορούμε να διαισθανόμαστε, όταν κάτι δεν πάει καλά. Παραθέτουμε στη συνέχεια κάποια στοιχεία, τα οποία καλό θα ήταν να μας κινητοποιήσουν:
• Απότομες αλλαγές στη διάθεση: από χαρά και εγρήγορση σε δυσφορία και ακεφιά
• Συναισθήματα θλίψης, απομόνωσης, απογοήτευσης
• Επιθετική συμπεριφορά που δεν είναι στο χαρακτήρα του παιδιού
• Ξαφνική απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο, τα σπορ και άλλες δραστηριότητες
• Περίεργες συνήθειες στον ύπνο: περισσότερες ώρες ύπνου ή δυσκολία να κοιμηθεί το βράδυ
• Ψέμματα ή τάση να αποκρύπτονται πράγματα
• Χρήματα που χάνονται από το σπίτι ή αντικείμενα που πουλιούνται
Ακόμα και αν έχουμε μία ή περισσότερες από τις ενδείξεις αυτές, ας μη βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα. Μπορεί να μην υπάρχει εμπλοκή με τα ναρκωτικά. Μπορεί να είναι σημάδια κακής ψυχολογικής διάθεσης για άλλους λόγους. Σημαντικό και αναγκαίο είναι να διαθέσουμε χρόνο για να κουβεντιάσουμε με το παιδί μας και να το ακούσουμε, ό,τι και αν είναι αυτό που το απασχολεί.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ.
Επίσης, πολύ ενδιαφέρον έχει ο Δεκάλογος Πρόληψης για γονείς που μπορείτε να βρείτε εδώ. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα:
ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ
1. Το παιδί πρέπει να έρχεται στη ζωή όταν είναι επιθυμητό, όταν σαν γονείς είστε έτοιμοι να δημιουργήσετε ζεστή ατμόσφαιρα και θετικές σχέσεις μαζί του. Διαφορετικά αισθάνεται ανασφάλεια, εγκατάλειψη και τα πρώτα στοιχεία ψυχικών διαταραχών αρχίζουν να διαμορφώνονται.
2. Συνηθίστε το παιδί σας από νωρίς στις μικρές ευθύνες του, αργότερα στις μεγαλύτερες. Μην το υπερπροστατεύετε, μην το δικαιολογείτε πάντα. Δίνετέ του όμως τις ευκαιρίες για συζήτηση, μάθετε να το ακούτε, διατηρείτε το διάλογο μαζί του (οι τοξικομανείς έχουν κόψει από καιρό τον διάλογο με τους γονείς και τους άλλους). 3. Παραδεχθείτε το παιδί σας όπως είναι: περισσότερο ή λιγότερο έξυπνο, δραστήριο ή όχι, καλοφτιαγμένο ή άσχημο, κοντό, παχύ, ψηλό αγόρι, κορίτσι κ. α. Μην το ταπεινώνετε, μην κάνετε μόνιμα συγκρίσεις με άλλα παιδιά ή με τον εαυτό σας. Καθένας έχει την αξία του, βοηθείστε το να τη βρει.4.
Ενισχύστε πάντα την εμπιστοσύνη του παιδιού στον εαυτό του, την αυτοεκτίμηση. Επαινέστε το, ενθαρρύνετε κάθε πρωτοβουλία του, βοηθείστε το να κρίνει, ν΄ αναζητά σε κάθε πρόβλημα, τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του να παίρνει θέση. Σταυροδρόμια υπάρχουν πολλά στη ζωή. Μην το αφήνετε ν΄ αποκτήσει την πείρα επιλογών, για πρώτη φορά, μπροστά στο σταυροδρόμι των ναρκωτικών, (οι τοξικομανείς δεν έχουν αυτοεκτίμηση, δεν έχουν συνηθίσει από νωρίς στις υπεύθυνες επιλογές).
