Η καλή μελέτη δεν είναι μόνο θέμα νοητικής, αλλά και σωματικής υγείας. Όταν προσπαθούμε να καθόμαστε με τη πλάτη μας να ακουμπάει ίσια στη καρέκλα του γραφείου μας (χωρίς να μελετάμε… ξαπλωμένοι ή καμπουριάζοντας), αυτόματα αποφεύγουμε τους πόνους στη πλάτη και στη μέση, αυξάνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα και τη διάρκεια της μελέτης.

Σημαντικό ρόλο παίζει και η σωστή διατροφή, καθώς λίγα φρούτα το πρωί και τακτικά ελαφριά γεύματα ενισχύουν τη σωματική και νοητική αντοχή. Αυτή επιτυγχάνεται και με σωστό καθημερινό ύπνο, που διαρκεί τουλάχιστον 8 ώρες για τα παιδιά. Οι ώρες που είναι ωφελιμότερο να κοιμούνται τα παιδιά είναι περίπου από τις 11 μ.μ. μέχρι τις 7 – 8 π.μ. Όταν οι μαθητές κοιμούνται πολύ αργά και δυσκολεύονται να ξυπνήσουν το πρωί, πώς είναι δυνατόν να έχουν κοφτερή σκέψη, που είναι προϋπόθεση της αποτελεσματικής μελέτης, κατά τη διάρκεια της ημέρας;

Όσον αφορά το διανοητικό κομμάτι της διαδικασίας αυτής, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι φυσικά η απόσπαση προσοχής. Πολλές φορές νομίζουμε ότι αν κλείσουμε για λίγο το βιβλίο για να δούμε την αγαπημένη μας τηλεοπτική εκπομπή ή να ‘σερφάρουμε’ στο Internet, μετά θα διαβάσουμε πιο ξεκούραστα. Αυτό δεν ισχύει πάντα,αφού το μυαλό φορτώνεται με πληροφορίες και κουράζεται με αυτού του είδους διαλείμματος. Η καλύτερη λύση είναι να καταπολεμάμε αυτή την αρνητική διάθεση με τη σκέψη της χαλάρωσης με το πέρας της μελέτης.

Με άλλα λόγια, όταν έχουμε οργανώσει το χρόνο μας (ακόμα και με χρήση σημειωματαρίου- δες προηγούμενη ανάρτηση) γνωρίζουμε ότι η μελέτη θα διαρκέσει μέχρι μια συγκεκριμένη ώρα και έπειτα θα ακολουθήσει ξεκούραση. Θέτοντας, λοιπόν, προτεραιότητες, επιτυγχάνουμε το στόχο μας.

Αν, όμως, θέλουμε οπωσδήποτε να κάνουμε διάλειμμα, καλό είναι να κάνουμε κάτι που θα ενισχύσει τη μελέτη που θα ακολουθήσει, π.χ. λίγη κίνηση ή περπάτημα που βοηθάει την εισροή οξυγόνου στον εγκέφαλο ή ατένισμα της θέας από το παράθυρό μας που χαλαρώνει πραγματικά όλες τις αισθήσεις.

Η μελέτη θα γίνει περισσότερο οργανωμένη όταν γίνει έξυπνη χρήση των αντικειμένων που χρησιμοποιούμε για αυτή. Για παράδειγμα, μπορούμε να πάρουμε φάκελους, τετράδια και αυτοκόλλητα χαρτάκια με συγκεκριμένο χρώμα ανάλογα με το μάθημα. Το πράσινο θα είναι το χρώμα της Φυσικής (λόγω του χρώματος της φύσης), το κόκκινο των Αγγλικών (από τη σημαία της Αγγλίας), κτλ., ανάλογα με το τι είδους προεκτάσεις έχει το κάθε χρώμα για τον καθένα μας.

Με αυτό το τρόπο, δύσκολα θα ξεχάσουμε κάποιο τετράδιο στο σπίτι όταν γεμίζουμε τη σχολική τσάντα. Ιδίως με τα χαρτάκια -σε μορφή βέλους ή άλλα- που θα θυμίζουν τις εργασίες που πρέπει να γίνουν για ένα μάθημα (δες προηγούμενη ανάρτηση), ακόμα και ο λιγότερο οργανωμένος μαθητής θα καταλάβει ότι τον ‘περιμένουν’ εργασίες στη Φυσική όταν δει διάσπαρτα πράσινα χαρτάκια μέσα στη τσάντα του!

Επίσης, μπορούμε να κολλάμε αυτοκόλλητα χαρτάκια στις σελίδες που θεωρούμε σημαντικές ή που θέλουμε να επαναλάβουμε. Στα χαρτάκια αυτά μπορούμε και να σημειώσουμε ένα σύντομο τίτλο (όταν δεν υπάρχει στο βιβλίο) που θεωρούμε ότι αρμόζει στη σελίδα που διαβάζουμε έτσι ώστε να κατηγοριοποιούμε στο μυαλό μας όσα μελετάμε. Έτσι θα ξέρουμε ότι π.χ. οι δυο τελευταίες σελίδες αφορούν τον Present Continuous, ενώ η αμέσως επόμενη μιλάει για τον Present Simple. Συνηθώς, χρήσιμοι είναι και οι πολύχρωμοι μαρκαδόροι, οι οποίοι επιτρέπουν τη ‘ζωηρή’ υπογράμμιση των σημαντικών σημείων και επομένως διευκολύνουν τις γρήγορες επαναλήψεις.

Τέλος,σωστή μελέτη σημαίνει αποφυγή της ξύλινης αποστήθισης και αληθινή κατανόηση. Κατά τη μελέτη, δηλαδή, προσπαθούμε να συνδέουμε όσα διαβάζουμε με τις προηγούμενες γνώσεις μας και παράλληλα επιχειρούμε να κατανοήσουμε με ποιο τρόπο συμβαίνουν αυτά, ποιοι παράγοντες παίζουν ρόλο και γιατί. Κάνοντας διαρκώς αυτές τις ερωτήσεις στο μυαλό μας, επιτυγχάνουμε καλύτερη κατανόηση.

Ένα απλό παράδειγμα είναι το εξής: όταν μελετάμε το σχηματισμό της ερώτησης του Present Continuous, τον συνδέουμε στο μυαλό μας με τη κατάφαση αυτού του χρόνου που έχουμε ήδη μάθει. Eπίσης σκεπτόμαστε τι καθιστά δυνατή την ερώτηση (η αντιστροφή ρήματος και υποκειμένου) και σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μερικά παραδείγματα, π.χ. όταν ρωτάμε κάποιον τι κάνει αυτή τη στιγμή (What are you doing now?) ή τι έχει προγραμματίσει για το σαββατοκύριακο (What are you doing at the weekend?).

Σε γενικές γραμμές, προϋπόθεση της σωστής μελέτης είναι μια ξεκούραστη φυσική κατάσταση, η προσεκτική οργάνωση του χρόνου και του χώρου. αλλά και ένα μυαλό με κριτική διάθεση και σε συνεχή εγρήγορση.

Σχετικά links:

1) τρόποι αυτοσυγκέντρωσης (στο κεντρικό blog)

2) organize your homework (about.com)

3) top 5 healthy homework habits (about com)